Комментарии
Па дадзеных за 2004 год на Майдане (гэтак здаўна назывюць пасёлак Хваенск тутэйшыя, і не толькі; відаць, каб розніць ад аднайменнай вёскі) тут жыў 541 чалавек.
Да слова, а я добра памятаю той час, калі ў Хваенскай дзесяцігодцы (не ў адным цагляным будынку, а ў трох драўляных, плюс майстэрні...) навучалася ажно пад 900 дзяцей (праўда, з ўлікам вяскоўцаў - прымалі ў 9 клас - суседзяў-хваенцаў, і бячанцаў, будзянцаў, перароўцаў, млынкаўцоў, хлупінцаў, слабадчукоў, салагубаўцаў... усіх пералічыў?).
Майдан узору 1965-80 гг. быў у ліку самых буйных і заможных населеных пунктаў Жыткаўшчыны. Ісціну баю!
У слынным Тураве на той час было не больш крамаў, чымсьці ў Майдане, і сталовая тутка была, і пякарня з кандытарскім цэхам. Прадукцыя танная, бо ці не ўсе складнікі сыравіны траплялі са складаў леспрамгасаўскага АРЗа. Мяса-сала таксама не перакупное, а са свайго свінарніка... Дарэчы, на Майдан за хлебам, палюшкамі, іншымі кандытарскімі вырабамі прыязджалі ажно пінчукі, лельчукі. І ўсе "колавыя" мянты. Гэтыя любілі абысці магазіны, склады, а затым - у сталоўку, каб па-дамашняму, танна і смачна, пад'есці. За рубель хоць дзягу з партупеяў здымай - рассупоньвайся-распярэзвайся.
Во! І піва ў тутэйшай сталоўцы - халоднага, разліўнога, а ў крамах пляшкавага, - заўжды хапала. У райцэнтры ў рэсстаране і кафэ няма, а на Майдане - пі, хоць усцыся...
Але леспрамгасаўскі пасёлак - паселішча часовае. Яго ліміт - 20-25 гадкоў. От як парэзалі ўвесь лес наўкола, то і збтраўся ў вырай, альбо зімуй, дажывай век тут... У пасёлку нават могілак сваіх не было (не павінна быць па статусу) - звозілі пад гукі духавога аркестра "пад хваенскія грушы" - на вясковыя могілкі...
Словам, пасля 1965 года наброды, шукальнікі доўгіх рублёў, іншы габрэісты шухерны люд (так бы мовіць, перакаці-поле) ірванулі на новабудоўлі СССР. Гледзячы на адлёт валацужных птушак, пачалі спрабаваць крылы, вастрыць кіпцюры і дзесяткі юнакоў і дзяўчат... Неўзабаве амаль ўся навакольная моладзь раз'ехалася па свету, - частка ў гарады Прыбалтыкі, Расіі, Украіны, частка -у Наваполацк, Мазыр (нафтабуд), частка - у Мінск, Маскву, Ленінград, Пінск, Каленкавічы, Брэст; многія сунуліся ў Гомель, канкрэтна на "Гомсельмаш", на іншыя заводы; сямейныя людзі, вопытныя спецыялісты сярэдняга ўзросту - абралі Шацілкі (Светлагорск).
А нехта з майданцаў-хваенцаў не захацеў з'язджаць далёка ад бацькоў, і наняўся на Чырвоненскі торфабрыкетны завод, штодзень глытаць і глытаць кіслую чорна-рудую пылюку. Праўда, жыллё тут давалі хутка, хутчэй, чым на ЖМЗ, асабліва ў першую пяцігодку...
Рэшту, не лепшую, сквапна падгрэб ЖМЗ: заробкі высокія, культура вытворчасці, гарантаванае атрыманне інтэрната, кватэры.
...Сягоння ў пасёлку ўжо не жывуць абвешчаныя вышэй 541 чалавек (дадзеныя 2004 г.). Людзі паміраюць... Як казала мая маці, на цяперашні дзень старэйшая з майданак, - каб не мерлі, то б неба падперлі!
Я - не маці, я не аптыміст па жыцці. Аднак мне не верыцца (не хочацца верыць!), што прыйдзе такі дзень, калі ў хваенскія грушы выбярэцца апошні майданец.
...Да 10 студзеня 2015 года я ўсё яшчэ планаваў-меркаваў пабываць у Хваенску (каторы Майдан) з начоўкай у старэнькай бацькоўскай хаце. Планаваў-меркаваў надвячоркам схадзіць пад завод, а раніцою выбрацца на Прыпяць, туды, дзе калісьці была прыстань, дзе прыпыняліся параходы, цеплаходы і "ракеты"; на зваротным шляху - выбрацца (схадзіць з вудамі на рыбалку не разлічваў - хто ж мяне гэтулькі будзе чакаць?) пад Перароў... Адтуль ужо, лесам, напрасткі, дабрацца да матчынай хаты...
Меркаваў абысці родны пасёлак па перыметру з новай лічбавай фотакамерай "Nikan D7000" і тэлевіком 70-300 мм... Хацелася як след выхадзіцца па любых воку і сэрцу мясцінах дзяцінства, юнацтва: па трасе нафтаправода "Дружба", уздоўж ахоўнай траншэі, пастаяць на будзянскім мастку, узгадаць свае грыбныя месцейкі, пратэпаць па вуліцы Міра, Піянерскай, пастаяць у дубах, на пасялковым стадыёне... Разлічваў адсняць не менш 1000 кадраў. Напаследак.
...Аднак (так сталася ужо, так наканавана лёсам) не будзе ужо гэтага майго "напаследка": 10 студзеня не стала маёй мамкі - Вольгі Паўлаўны. Памерла ў Жыткавічах, у рэанімацыі - інсульт. Па паспарту пісалася з 1924 года нараджэння. Перажыла савецкую калектывізацыю (Міншчына, Тураўшчына); а затым - нямецкую акупацыю, канцлагер (злала фашыстам мачаха: маўляў, яе бацька - партызан, а яна - партызанская сувязкая); далей - пасляваенныя пяцігодкі - адраджала, будавала Краіну Саветаў.